اثم (مفردات‌قرآن)اثم از اصطلاحات قرآنی به معنای گناه، خمر، قمار و کار حرام است. این کلمه با سائر مشتقات آن ۴۸ بار در قرآن کریم بکار رفته است. ۱ - مفهومشناسیاثم به معنای گناه، خمر، قمار و کار حرام است. نام کارهائی است که از ثواب باز می‌دارند. به نظر می‌آید که معنی اصلی اثم، ضرر باشد در قرآن می‌خوانیم «یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَیْسِرِ قُلْ فِیهِما اِثْمٌ کَبِیرٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ وَ اِثْمُهُما اَکْبَرُ مِنْ نَفْعِهِما» از تو از خمر و قمار می‌پرسند، بگو در آن دو ضرری بزرگ و نیز منافعی برای مردم هست ولی ضررشان از نفعشان بیشتر است. از مقابله اثم با منافع و اثمهما بانفعهما بدست می‌آید که معنی اصلی آن ضرر است زیرا همیشه ضرر مقابل نفع است. در المنار ذیل آیه فوق گوید: اثم هر آن چیزی است که در آن ضرر و زیان باشد. در این صورت به گناه و قمار و خمر و مطلق کار حرام از آن جهت اثم گفته شده که ضررند و از خیر باز می‌دارند. ۲ - مشتقات دیگر اثماثام در آیه «یَلْقَ اَثاماً» بمعنی عذاب و عقوبت است، گویا بعذاب از آن جهت اثام اطلاق شده که مسبّب از اثم است و از باب تسمیه مسبّب به اسم سبب است. آثم یعنی: گناهکار- بضرر افتاده. «وَ مَنْ یَکْتُمْها فَاِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ» هر که کتمان شهادت کند قلبش گناهکار است. اثیم صیغه مبالغه است «وَیْلٌ لِکُلِّ اَفَّاکٍ اَثِیمٍ» تَاْثِیمٌ نسبت دادن گناه به دیگری است «لا یَسْمَعُونَ فِیها لَغْواً وَ لا تَاْثِیماً» یعنی در بهشت بیهوده و نسبت دادن گناه به یکدیگر نمی‌شنوند. ۳ - پانویس۴ - منبع• قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «اثم»، ج۱، ص۲۴. رده‌های این صفحه : اصطلاحات ادبی | اصطلاحات قرآنی | قاموس قرآن | واژگان قرآنی | واژه شناسی واژگان قرآن
|